لجستیک چیست و چرا برای کسب و کارها مهم است؟ این سؤالی است که بسیاری از مدیران و صاحبان مشاغل با آن روبرو می‌شوند. به زبان ساده، لجستیک یعنی رساندن کالا یا خدمات از نقطه شروع به مقصد نهایی، به بهترین شکل ممکن که در مشاغل زیادی از جمله واردات از کره جنوبی یا هر کشور دیگری کاربرد و استفاده دارد.
امروزه، داشتن یک سیستم لجستیک خوب می‌تواند موفقیت کسب‌وکارتان را بیشتر کند. چرا؟ چون باعث می‌شود هزینه‌ها کمتر شود، مشتری‌ها راضی‌تر باشند و شرکت بتواند با رقبایش بهتر رقابت کند.
تعریف لجستیک و اهمیت آن در تجارت
لجستیک چیست؟ لجستیک به معنای مدیریت جریان کالا، خدمات و محصولات وارداتی یا صادراتی از نقطه شروع تا مصرف نهایی است. به زبان ساده‌تر، لجستیک تمام فعالیت‌هایی است که برای رساندن محصول یا خدمت به دست مشتری انجام می‌شود. این فرآیند معمولا شامل موارد زری است:
- برنامه‌ریزی
- اجرا و کنترل حمل و نقل
- انبارداری
- توزیع و مدیریت موجودی
لجستیک در دنیای تجارت اهمیت زیادی دارد. یک سیستم لجستیک خوب می‌تواند به شما کمک کند تا هزینه‌های خود را کاهش و کارایی را افزایش دهید و همچنین رضایت مشتری را بالا ببرید. برای مثال، با برنامه ریزی و استفاده از حمل و نقل مناسب، می‌توانید در زمان و هزینه‌های حمل و نقل صرفه‌جویی کنید.
علاوه بر این، اگر فرآیند لجستیک را به خوبی برنامه ریزی کنید، می‌توانید در بازار رقابتی پیشتاز باشید. چرا که مشتریان انتظار دارند کالا خود را سریع و در شرایط خوب دریافت کنند، از این رو شرکت‌هایی که این انتظارات را برآورده می‌کنند، مشتریان زیادی به دست خواهند آورد.
لجستیک همچنین نقش مهمی در گسترش بازارهای جهانی دارد. با پیشرفت تجارت الکترونیک، می‌توانید محصولات خود را به مشتریان در سراسر جهان بفروشید. اما این کار نیازمند یک سیستم لجستیک خوب و برنامه ریزی شده است که بتواند چالش‌های حمل و نقل بین‌المللی، قوانین گمرکی و تفاوت‌های فرهنگی را به خوبی مدیریت کند.
انواع خدمات لجستیکی و کاربردهای آن
اکنون که می‌دانید لجستیک چیست، بهتر است با انواع آن هم آشنا شوید. اگرچه برخی شرکت‌های بزرگ سیستم لجستیک خودشان را دارند، اما بیشتر شرکت‌ها این کار را به متخصصان بیرونی می‌سپارند. به طور کلی، سه نوع لجستیک وجود دارد که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند.
لجستیک درونی
جستیک درونی مانند پل ارتباطی بین تأمین‌کنندگان و تولیدکنندگان عمل می‌کند. این نوع لجستیک مسئول رساندن مواد خام و قطعات به کارخانه‌هاست و هدف اصلی آن اطمینان از این است که تولیدکنندگان همیشه آنچه برای ساخت محصولاتشان نیاز دارند را در دسترس داشته باشند. این کار معمولاً با استفاده از سیستم‌های خودکار سفارش‌دهی انجام می‌شود تا همه چیز به موقع و به اندازه کافی در دسترس باشد.
لجستیک بیرونی
لجستیک بیرونی کار انتقال محصولات آماده، شامل ارسال کالاها از کارخانه به انبار، مراکز توزیع یا مستقیماً به دست مشتریان را به عهده دارد. اگر این بخش با برنامه و به خوبی کار نکند، کل زنجیره تأمین را با مشکل روبرو می‌کند. برای مثال، اگر محصولات به موقع به فروشگاه‌ها نرسند، مشتریان ناراضی خواهند شد.
لجستیک معکوس
این نوع لجستیک با برگرداندن کالاها سر و کار دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که محصولی آسیب دیده، نیاز به تعمیر دارد یا باید دور انداخته شود. لجستیک معکوس از زمانی که مشتری کالا را برمی‌گرداند شروع می‌شود و تا زمانی که محصول تعمیر، بازیافت یا دفع می‌شود ادامه دارد.
چالش‌های رایج در مدیریت لجستیک
مدیریت لجستیک، با وجود اهمیت زیادش در دنیای تجارت، همیشه کار آسانی نیست و در این زمینه با چالش‌های متعددی روبرو می‌شوید که بر کارایی و سودآوری شرکت‌تان تأثیر می‌گذارد. با شناخت این مشکلات، از مسائل مربوط به هماهنگی گرفته تا مشکلات فنی و محیطی، می‌توانید استراتژی‌های مناسبی برای غلبه بر آنها طراحی کنید و عملکرد لجستیکی خود را بهتر کنید.
اگر بریتان سوال شده است که چالش‌های رایج در مدیریت لجستیک چیست، در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- مدیریت هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و نیروی انسانی
- مدیریت موجودی
- دیابی محموله‌ها و اطلاع‌رسانی دقیق به مشتریان
- تغییرات سریع در تقاضا و چگونگی مواجهه با نوسانات بازار
- مسائل زیست محیطی و رعایت قوانین مربوطه
- به‌روزرسانی سیستم‌ها و آموزش کارکنان
- آمادگی برای حوادث غیرمنتظره مانند بلایای طبیعی یا اختلالات سیاسی
- هماهنگی بین بخش‌های مختلف و ایجاد ارتباط مؤثر بین تأمین‌کنندگان، تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان
- کمبود نیروی کار ماهر و جذب و حفظ کارکنان متخصص در حوزه لجستیک
- انطباق با قوانین تجاری و گمرکی مختلف در سطح بین‌المللی
- رسیدگی به کالاهای مرجوعی و لجستیک معکوس
- امنیت اطلاعات و حفاظت از داده‌های حساس در برابر تهدیدات سایبری
فناوری‌ها و نوآوری‌ها در لجستیک
فناوری‌های حوزه لجستیک به سرعت در حال تحول هستند و این صنعت را به سمت آینده‌ای هوشمندتر سوق می‌دهند. امروزه، شرکت‌های لجستیکی از فناوری‌های پیشرفته برای کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری استفاده می‌کنند که یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها، استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی است. این فناوری‌ها به شما کمک می‌کنند تا الگوهای پیچیده را در داده‌های خود شناسایی کنید و تصمیمات بهتری در مورد مسیریابی، مدیریت موجودی و پیش‌بینی تقاضا بگیرید. برای مثال، الگوریتم‌های هوشمند می‌توانند بهترین مسیر برای تحویل کالا را با در نظر گرفتن عواملی مانند ترافیک، آب و هوا و ظرفیت انبار تعیین کنند.
اینترنت اشیا (IoT) نوآوری دیگری در این صنعت است که تأثیر زیادی بر لجستیک گذاشته است. با سنسورهای متصل به اینترنت، می‌توانید محموله‌ها را در هر لحظه ردیابی کنید. با این فناوری نه تنها می‌توانید بفهمید که دقیقاً کالاهایتان کجا هستند، بلکه می‌توانید شرایط محیطی مانند دما و رطوبت را نیز کنترل کنید.
روباتیک و اتوماسیون نیز در انبارها و مراکز توزیع بسیاری از کشورهای پیشرفته، انقلابی به پا کرده است. روبات‌های هوشمند می‌توانند کالاها را سریع‌تر و دقیق‌تر از انسان‌ها جابجا کنند، که بهره‌وری را افزایش و خطاها را کاهش می‌دهد. همچنین، وسایل نقلیه خودران و پهپادها نیز در حال تحول بخش حمل و نقل هستند.
استراتژی‌های موثر برای بهینه‌سازی لجستیک
اکنون که می‌دانید لجستیک چیست، بهتر است با استراتژی‌های موثر برای بهینه‌سازی آن نیز آشنا شوید.
- یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها، استفاده از فناوری‌های پیشرفته است. برای مثال، استفاده از سیستم‌های مدیریت انبار (WMS) می‌تواند دقت و سرعت در انبارداری را افزایش دهد. مثلا اگز یک فروشگاه آنلاین لوازم خانگی دارید، با استفاده از WMS، می‌توانید به سرعت محل دقیق هر محصول را در انبار پیدا کنید.
- بهینه‌سازی مسیرهای حمل و نقل نیز استراتژی مهم دیگری است. با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته مسیریابی، می‌توانید بهترین مسیر را برای تحویل کالا انتخاب کنید.
- همکاری نزدیک با تأمین‌کنندگان نیز می‌تواند بسیار مؤثر باشد، زیرا تأمین‌کنندگان می‌توانند دقیقاً پیش‌بینی کنند چه زمانی و چه مقدار قطعه نیاز است.
- استفاده از روش‌های پیش‌بینی تقاضا نیز می‌تواند به بهینه‌سازی لجستیک کمک کند.
- اتوماسیون فرآیندها نیز می‌تواند در بهتر کردن فرایند لجستیک به شما کمک زیادی کند. مثلا اگر تولیدکننده قطعات خودرو هستید، با اتوماسیون می‌توانید فرآیند بسته‌بندی و ارسال، زمان آماده‌سازی سفارش‌ها را کاهش و دقت ارسال را افزایش دهید.
- آموزش مداوم کارکنان و بهبود مهارت‌های آنها نیز برای لجستیک بسیار مهم است.
جمع بندی
لجستیک نقش بسیار مهمی در موفقیت هر کسب و کاری در دنیای پررقابت امروز دارد. از مدیریت جریان کالاها و خدمات گرفته تا بهینه‌سازی فرآیندها، لجستیک در هر مرحله از زنجیره تأمین حضور دارد.
لجستیک انواع مختلفی دارد، از لجستیک درونی که مواد اولیه را به تولیدکنندگان می‌رساند، تا لجستیک بیرونی که محصولات نهایی را به دست مشتریان می‌رساند، و لجستیک معکوس که به مدیریت کالاهای برگشتی می‌پردازد. هر کدام از این‌ها نقش مهمی در کارایی کلی یک سازمان دارند.
اگرچه چالش‌های محتلفی در مسیر مدیریت لجستیک وجود دارد، از هزینه‌های بالا گرفته تا تغییرات سریع در تقاضا، اما داشتن استراتژی‌های هوشمندانه می‌تواند راه حل بسیاری از این مشکلات باشد. استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بهینه‌سازی مسیرها، همکاری نزدیک با تأمین‌کنندگان و آموزش مداوم کارکنان، همگی می‌توانند فرآیند لجستیک را آسان تر کند. در پایان شما را به مطالعه مقاله “ترخیص کالا چیست” از طاها تجارت دعوت می‌کنیم.
طاها تجارت
سوالات متداول
- لجستیک چیست؟
لجستیک به معنای مدیریت جریان کالاها، خدمات و… از نقطه شروع تا مصرف نهایی است، یعنی تمام فعالیت‌هایی که برای رساندن محصول یا خدمت به دست مشتری انجام می‌شود.
- چرا لجستیک فرآیند مهمی است؟
لجستیک اهمیت زیادی دارد زیرا مستقیماً بر کارایی، هزینه‌ها و رضایت مشتری تأثیر می‌گذارد. یک سیستم لجستیک خوب می‌تواند زمان تحویل را کاهش دهد، هزینه‌های عملیاتی را پایین آورد و کیفیت خدمات را بهتر کند.
- تفاوت بین لجستیک درونی و بیرونی چیست؟
لجستیک درونی به جریان مواد و قطعات از تأمین‌کنندگان به شرکت مربوط می‌شود، مثل دریافت، ذخیره‌سازی و توزیع مواد خام و قطعات برای تولید. از طرف دیگر، لجستیک بیرونی با جریان محصولات نهایی از شرکت به مشتریان سر و کار دارد، مثل بسته‌بندی، انبارداری، حمل و نقل و تحویل محصولات به مشتریان نهایی یا خرده‌فروشان.